Υγεία και καλοκαίρι: Τι πρέπει να προσέξουμε στις διακοπές μας

Γράφει ο ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΨΥΧΑΡΑΚΗΣ*

Βρισκόμαστε στα μέσα του καλοκαιριού, οι διακοπές πλησιάζουν (ή έχουν ήδη ξεκινήσει) κι εμείς έχουμε το απόλυτο «summer mood»! Η ψυχή μας ζεσταίνεται από όμορφες εικόνες, η διάθεση γίνεται πιο χρωματιστή και η αισιοδοξία μας χτυπάει την πόρτα. Σε κάθε περίπτωση όμως, τα απρόοπτα που τείνουν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του καλοκαιριού δεν πρέπει να διαταράξουν την καλοκαιρινή μας διάθεση και γι αυτό το λόγο των… διακοπών τα παιδιά, πριν πάθουν, συμβουλεύονται.

Η ηλιοφάνεια και οι υψηλές θερμοκρασίες χαρακτηρίζουν το ελληνικό καλοκαίρι. Όμως τόσο η ήλιος όσο και η ζέστη μπορούν να επηρεάσουν έντονα την ομοιόσταση του σώματος μας.

Η θερμοπληξία είναι μια σοβαρή ιατρική κατάσταση που μπορεί να αποτελέσει απειλή για τη ζωή. Κατά τη θερμοπληξία αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συμπτώματα όπως σύγχυση, ταχυπαλμία και τάση προς λιποθυμία. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να μετακινούμαστε σε δροσερό χώρο, να καταναλώσουμε άφθονα υγρά και να αποφύγουμε σωματική καταπόνηση.
Η παρατεταμένη ηλιοέκθεση είναι ο κύριος προδιαθεσικός παράγοντας για ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος. Τα μακρυμάνικα ρούχα, τα αντηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας και ο συχνός έλεγχος για αλλαγή χρώματος ή μεγέθους προϋπαρχόντων σπίλων ή εμφάνισης νέων αποτελούν την καλύτερη ασπίδα μας απέναντι σε αυτή την απειλή.

Οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν σημαντικά και τις μεθόδους συντήρησης των τροφών με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα περιστατικά τροφικών δηλητηριάσεων. Για το λόγο αυτό φροντίζουμε να διατηρούμε τα ευπαθή προϊόντα στο ψυγείο και να ψήνουμε πλήρως όλα μας τα φαγητά. Σε περίπτωση που εμφανιστούν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, τα αντιμετωπίζουμε με χορήγηση πόσιμων διαλυμάτων ενυδάτωσης και ελαφρά διατροφή.

Τα μπάνια στη θάλασσα είναι από τις πλέον ωφέλιμες για την υγεία μας δραστηριότητες. Με την κολύμβηση γυμνάζεται όλο το σώμα με ήπιο και σχετικά ασφαλή τρόπο, ενώ η επαφή με το νερό δρα και αγχολυτικά. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε μερικούς βασικούς κανόνες πριν την είσοδό μας στη θάλασσα.
Είναι πολύ σημαντικό να κολυμπάμε με άδειο στομάχι. Πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον δύο ώρες από το τελευταίο γεύμα, το οποίο να αισθανόμαστε ότι έχουμε χωνέψει.

Ποτέ δεν πρέπει να υπερεκτιμούμε τις δυνατότητές μας σε σχέση με τη θάλασσα. Αν δεν ξέρουμε καλό κολύμπι ή αν αισθανόμαστε για οποιονδήποτε λόγο κουρασμένοι, δεν πρέπει να μπαίνουμε στη θάλασσα.

Επισκεπτόμαστε παραλίες με Γαλάζια Σημαία που έχουν ελεγχθεί από την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης
Επισκεπτόμαστε πιστοποιημένες πισίνες στην οποία πραγματοποιείται πλήρες πρόγραμμα συντήρησης ώστε να αποφεύγουμε ατυχήματα και μολύνσεις.

Πραγματοποιούμε με ασφάλεια μακροβούτια, καταδύσεις ή θαλάσσια σπορ καθώς εγκυμονούν κίνδυνοι για την υγεία των αυτιών (λοιμώξεις ή τραυματισμοί λόγω διαφοράς πίεσης).

Ακόμη ένα σημαντικό θέμα που μπορεί να μας απασχολήσει το καλοκαίρι είναι τα κάθε είδους τσιμπήματα.
Οι τσούχτρες εκκρίνουν μια τοξίνη, υπεύθυνη για τα συμπτώματα που έχουμε μετά από ενδεχόμενη επαφή μαζί τους. Σε τέτοια περίπτωση ξεπλένουμε την περιοχή με άφθονο θαλασσινό νερό ή την τρίβουμε με ψιλή άμμο. Στη συνέχεια μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τοπικά πάγο και ειδική αλοιφή.

Η επαφή με αχινό είναι σχετικά συχνό φαινόμενο σε βραχώδεις παραλίες και προκαλεί έντονο πόνο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αλείφουμε την περιοχή με κάτι ελαιώδες και έπειτα αφαιρούμε τα αγκάθια . Πάντοτε πρέπει να προσέχουμε για τοπική επιμόλυνση με συμπτώματα τοπικής ερυθρότητας, οιδήματος, θερμότητας και άλγους.

Σε τσίμπημα από μέλισσα το κύριο μέλημα είναι να αφαιρεθεί το κεντρί. Στη συνέχεια, χρησιμοποιούμε τοπικά ειδικές αλοιφές. Αντίστοιχα λειτουργούμε και σε τσίμπημα από σφήκα.

Τα τσιμπήματα από σκορπιούς και φίδια είναι σχετικά σπάνια στην Ελλάδα. Οι πρώτες βοήθειες είναι αντίστοιχες με αυτές που προαναφέραμε, μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση ενδείκνυται η επίσκεψη μας στον ιατρό.

Σε κάθε περίπτωση τσιμπήματος, υπάρχει ο κίνδυνος εκδήλωσης συστηματικής αλλεργικής αντίδρασης. Αυτή είναι μια επείγουσα κατάσταση που εκδηλώνεται με γενικευμένο οίδημα, ερυθρότητα και κνησμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις γενικευμένης αντίδρασης απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση. Άτομα που γνωρίζουν ότι είναι αλλεργικά στο τσίμπημα μέλισσας ή σφήκας πρέπει να έχουν πάντοτε μαζί τους ενέσιμα σκευάσματα.

Τέλος, είναι σημαντικό οι παραθεριστές να βρίσκονται σε επαγρύπνηση όσον αφορά τις ευκαιριακές λοιμώξεις, καθώς την τρέχουσα περίοδο περισσεύουν οι βουτιές και οι επαφές με την άμμο που σε καμία περίπτωση δεν είναι απαλλαγμένες από μικρόβια.

Ουρολοιμώξεις: Τα συμπτώματα είναι έντονος πόνος, τσούξιμο και συχνουρία. Πρόκειται για λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος, που περιλαμβάνει στην απλούστερη μορφή της την κυστίτιδα και την ουρηθρίτιδα ενώ στην πιο σοβαρή, την πυελονεφρίτιδα και την προστατίτιδα. Αυξημένη κατανάλωση ύδατος αλλά και ειδικές αντιβιώσεις είναι η θεραπεία στις περισσότερες από αυτές.

Μυκητιάσεις: Ένα συχνό πρόβλημα του καλοκαιριού που σχετίζεται με τις υψηλές θερμοκρασίες, την έντονη εφίδρωση, τα στενά και συνθετικά ρούχα, τα βρεγμένα μαγιό και την άμμο. Προκειμένου να προστατευθείτε, είναι καλό να αλλάζετε συχνά ρούχα επιλέγοντας δροσερά υφάσματα, να φροντίζετε να κάνετε μπάνιο τακτικά και να αποφεύγετε τους κοινόχρηστους χώρους υγιεινής. Σε περίπτωση ωστόσο που έχετε την ατυχία να κολλήσετε μύκητες, οι αντιμυκητιασικές κρέμες και η θεραπεία από το στόμα έχουν άριστα αποτελέσματα.

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ): Το καλοκαίρι, έχουμε να κάνουμε συνήθως με μια αυξημένη σεξουαλική δραστηριότητα κι έτσι παρατηρείται και αύξηση στα ΣΜΝ. Προκειμένου να προστατευθείτε, είναι σημαντικό να εμβολιαστείτε με το εμβόλιο για τον HPV, θωρακίζοντας έτσι τον οργανισμό σας απέναντι στα κονδυλώματα, αλλά και να χρησιμοποιείτε προφυλακτικό σε κάθε σας επαφή.

Σε κάθε περίπτωση, είτε λαμβάνετε κάποια μόνιμη φαρμακευτική αγωγή είτε όχι, θα πρέπει να έχετε μαζί σας ένα καλοκαιρινό φαρμακείο πρώτων βοηθειών. Τα απολύτως απαραίτητα περιγράφονται παρακάτω:

Τραυματισμοί (Γάζες, βαμβάκι, αντισηπτικό, επίδεσμοι)
Ηλιακά εγκαύματα (Αντηλιακό υψηλού δείκτη προστασίας, ενυδατική αλοιφή)
Τσιμπήματα ( εντομοαπωθητικό, αντιισταμινική αλοιφή, κορτικοστεροειδή)
Διάφορα ( Παυσίπονα, αντιδιαρροϊκά, αντιεμετικά, αντιπυρετικά)

Συμπερασματικά, μπορεί το καλοκαίρι να συνδυάζει άψογα τις υψηλές θερμοκρασίες με τα μπάνια στη θάλασσα και την ξενοιασιά, δεν είναι όμως εποχή απαλλαγμένη κινδύνων.

Για το λόγο αυτό θα πρέπει να είστε ενημερωμένοι και ιδιαίτερα, εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, να συμβουλεύεστε το γιατρό σας για τη φαρμακευτική αγωγή και οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας στη διάρκεια του καλοκαιριού.

Δρ. ΨΥΧΑΡΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ M.D. Ph.D.