Τζάκι: Οικονομία στη θέρμανση ή κίνδυνος για την υγεία μας;

Γράφει ο  ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΨΥΧΑΡΑΚΗΣ*

Ήδη από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλούν τα τζάκια ανοικτού τύπου και τις επιπτώσεις που έχουν στην υγεία. Η αύξηση στην τιμή του πετρελαίου απομάκρυνε τη χρήση του από την κατηγορία της ψυχαγωγίας και την τοποθέτησε ως βασική επιλογή για θέρμανση σπιτιών, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται περισσότερο η ατμόσφαιρα με ρύπους. Η ατμόσφαιρα στα μεγάλα αστικά κέντρα, ιδιαίτερα τις ημέρες κατά τις οποίες επικρατεί άπνοια γίνεται αποπνικτική μετά την δύση του ήλιου.

Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, ενώ παλιότερα η συγκέντρωση των αιωρούμενων σωματιδίων ήταν εντονότερη τις ώρες της κυκλοφοριακής αιχμής, τώρα είναι εντονότερη μετά τις 8 το βράδυ όταν ανάβουν τα τζάκια λόγω της πτώσης της θερμοκρασίας. Η έντονη μυρωδιά είναι απόδειξη των σωματιδίων που συγκεντρώνονται στον αέρα και ανάλογα με την ποσότητά τους βλάπτουν περισσότερο ή λιγότερο.

Η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος παρακολουθεί την εξέλιξη των τιμών των συγκεντρώσεων αιωρουμένων σωματιδίων σε 24ωρη βάση και συνιστά τη μη χρήση των τζακιών όταν οι μετεωρολογικές συνθήκες είναι τέτοιες που ευνοούν τη συσσώρευση ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια στην ατμόσφαιρα. Βήχας, άσθμα, βρογχιτιδικά επεισόδια, ρινική συμφόρηση και ερεθισμένοι οφθαλμοί είναι μερικά μόνο από τα ανεπιθύμητα συμπτώματα της περιβαλλοντικής μόλυνσης.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση από τα τζάκια επηρεάζει κυρίως τις ευπαθείς ομάδες. Οι ομάδες αυτές συμπεριλαμβάνουν τους ηλικιωμένους, τα μωρά καθώς και ασθενείς που έχουν υφιστάμενα πνευμονολογικά νοσήματα. Οι φυσικές και χημικές ιδιότητες των αιωρούμενων σωματιδίων από την καύση των ξύλων έχουν μεγάλη επιρροή στο πώς τα σωματίδια αυτά μπορούν να επηρεάσουν την υγεία μας. Η επιδείνωση των καρδιαγγειακών παθήσεων και των αναπνευστικών νόσων, όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, είναι οι κύριες ανησυχίες.

Σύμφωνα με τον οργανισμό Environment and Human Helath Inc. πρέπει να γνωρίζουμε τα ακόλουθα σχετικά με την καύση ξύλων στο σπίτι:

-Τα συστατικά του καπνού από την καύση ξύλου και τσιγάρου είναι αρκετά παρόμοια και πολλά συστατικά και των δύο είναι καρκινογόνα. Ο καπνός από την καύση ξύλου περιέχει λεπτά σωματίδια, μονοξείδιο του άνθρακα, φορμαλδεΰδη, διοξείδιο του θείου και διάφορα ερεθιστικά αέρια όπως τα οξείδια του αζώτου που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στους πνεύμονες. Ο καπνός από την καύση ξύλου περιέχει επίσης χημικά που είναι γνωστές καρκινογόνες ουσίες, όπως οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAH) και οι διοξίνες.

-Ο καπνός από την καύση του ξύλου μπορεί αν επηρεάσει την κανονική ανάπτυξη των πνευμόνων σε βρέφη και παιδιά. Επίσης, αυξάνει τον κίνδυνο στα παιδιά για ασθένειες του κατώτερου αναπνευστικού όπως βρογχίτιδα και πνευμονία.

-Η παρατεταμένη έκθεση σε καπνό από την καύση ξύλου μπορεί να καταστείλει το ανοσοποιητικό σύστημα και να βλάψει το στρώμα των κυττάρων στους πνεύμονες που προστατεύει και καθαρίζει τους αεραγωγούς.

-Ο καπνός από καύση ξύλων μπορεί να προκαλέσει βήχα, πονοκεφάλους και ερεθισμό στα μάτια και τον λαιμό σε κατά τα άλλα υγιείς ανθρώπους.

-Για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως τα άτομα με άσθμα, χρόνια αναπνευστική νόσο και άτομα με καρδιαγγειακή νόσο, ο καπνός από την καύση ξύλου είναι ιδιαίτερα επιβλαβής. Ακόμη και η σύντομη έκθεση σε αυτόν μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη.

-Τα σωματίδια που παράγονται από την καύση ξύλου είναι τόσο μικρά ώστε δεν φιλτράρονται από την μύτη ή το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Έτσι καταλήγουν βαθιά στους πνεύμονες όπου παραμένουν για μήνες, προκαλώντας δομικές βλάβες και χημικές αλλαγές.

-Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι τα λεπτά σωματίδια που πάνε βαθιά μέσα στους πνεύμονες αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Στα άτομα με καρδιακή νόσο, ακόμη και η μικρή έκθεση σε αυτά τα σωματίδια έχει συνδεθεί με αυξημένες καρδιακές προσβολές και αρρυθμίες. Εάν έχετε καρδιακή νόσο, αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορεί να σας προκαλέσουν πόνο στο στήθος, ταχυπαλμία, δύσπνοια και κόπωση.

Συγκεντρωτικά, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το περιβάλλον μας αποτελεί προέκταση του βιολογικού μας εγώ. Κατά συνέπεια όταν παρεμβαίνουμε χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν μας τις πιθανές επιπτώσεις της εξωγενούς δραστηριότητας μας, τότε αναπόφευκτα καταπονούμε τον οργανισμό μας και βλάπτουμε την υγεία μας ανεπιστρεπτί.

*Δρ. ΨΥΧΑΡΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ M.D. Ph.D.