Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου
γράφει ο Dr Αντώνης Α Θεοδωρίδης*
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ένας από τους τέσσερις μεγαλύτερους συνδέσμους στο γόνατο και βρίσκεται στη μέση του γόνατος. Eμποδίζει της υπερβολική πρόσθια κίνηση της κνήμης σε σχέση με το μηριαίο οστό και παρέχει στροφική σταθερότητα. Η ρήξη συμβαίνει συχνότερα (70%) λόγω ενός ανέπαφου τραυματισμού, κατά τη διάρκεια ταχείας αλλαγής κατεύθυνσης, στροφής ή άτσαλης προσγείωσης μετά από άλμα.
Ο κύριος στόχος της ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού είναι η αποκατάσταση της σταθερότητας του γόνατος, η οποία επιτρέπει την επιστροφή στην άθληση και ελαττώνει τον κίνδυνο επακόλουθης αρθρίτιδας. Η εγχείρηση γίνεται αρθροσκοπικά με μικρές τομές, είναι αναίμακτη και με γενική και τοπική αναισθησία παρέχεται επιπλέον ανακούφιση από τον πόνο για τον ασθενή έτσι ώστε να μπορέσει να περπατήσει και να πάει σπίτι του την ίδια μέρα. Η ανακατασκευή του πρόσθιου το χιαστού έχει εξαιρετικά αποτελέσματα και είναι ο μόνος τρόπος για να μπορέσει ο ασθενής να επιστρέψει με ασφάλεια στον αθλητισμό:
- 98% των ασθενών είναι τόσο ευχαριστημένοι με την επέμβαση που αν χρειαζόταν θα την έκαναν ξανά
- Το 90% των ασθενών μπορούν να επιστρέψουν στον αθλητισμό στο ίδιο επίπεδο ανταγωνισμού όπως πριν από τον τραυματισμό
- Το 85% των ασθενών είναι ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα της επέμβασης
Η διαδικασία της ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού περιλαμβάνει ακριβής διάνοιξη οστικών σηράγγων στο μηρό και την κνήμη και πέρασμα του μοσχεύματος μέσα από αυτές τις σήραγγες όπου και καθηλώνετε. Σε γενικές γραμμές, οι διάφορες επιλογές μοσχεύματος είναι:
- Αυτομοσχεύματα: ιστός από το σώμα του ασθενούς
- Τένοντας οπισθίων μηριαίων
- Επιγονατιδικός τένοντας
- Τένοντας τετρακεφάλου
- Αλλομοσχεύματα: ιστός από το σώμα πτωματικού δότη
- Αχίλλειος τένοντας
- Τένοντας προσθίου κνημιαίου
- Συνθετικό: βιομηχανικά κατασκευασμένο
Τα μοσχεύματα οπισθίων μηριαίων και επιγονατιδικού τένοντα είναι τα συνηθέστερα και ευρέως χρησιμοποιούμενα μοσχεύματα. Έχουν τα καλύτερα και πιο αξιόπιστα αποτελέσματα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Τα συνθετικά έχουν τα χειρότερα αποτελέσματα. Τα αλλομοσχεύματα δεν έχουν τόσο καλά αποτελέσματα όσο τα αυτομοσχεύματα αλλά είναι καλές επιλογές στις αναθεώρησης ανακατασκευής του πρόσθιου χιαστού και όταν χρειάζεται ανακατασκευή πολλών συνδέσμων ταυτοχρόνως όπως μετά από μια εξάρθρωση του γόνατος.
Οι ασθενείς που θα επωφεληθούν από την ανακατασκευή του προσθίου χιαστού είναι τα ενεργά άτομα που επιθυμούν να επιστρέψουν στον αγωνιστικό αθλητισμό, έχουν συνεχιζόμενη αστάθεια, παρά την απόπειρα συντηρητικών μέτρων, οι ασθενείς που έχουν πρόσθετους τραυματισμούς (όπως σε μηνίσκο, αρθρικό χόνδρο και άλλους συνδέσμους), καθώς έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας χωρίς χειρουργική επέμβαση. Τα παιδιά και έφηβοι είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία γιατί θα πρέπει να υποβληθούν αμέσως σε ανακατασκευή του προσθίου χιαστού για να αποφευχθεί περαιτέρω τραυματισμός στο γόνατο που έχει καταστροφικές συνέπειες με ραγδαία εξέλιξη πρώιμης οστεοαρθρίτιδας.
Έρευνες έχουν δείξει ότι προσθέτοντας την εξωαρθρική τενόδεση στην ανακατασκευή του πρόσθιου χιαστού σε άτομα κάτω των 25 χρόνων μειώνει το ρίσκο επαναρήξης του πρόσθιου χιαστού κατά 40%. Η αποκατάσταση που είναι πολύ σημαντική για να επιτευχθούν βέλτιστα αποτελέσματα, πρέπει να γίνουν ασκήσεις ενδυνάμωσης και ιδιοδεκτικότητας και στα δύο πόδια καθώς υπάρχουν καλά τεκμηριωμένες ενδείξεις αυξημένου κινδύνου τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού στο άλλο γόνατο. Eνσωματώνοντας ένα πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών τακτικά και μακροπρόθεσμα μπορούν να μειώσουν τους τραυματισμούς του πρόσθιου χιαστού μέχρι και 90%.
Η πιο συνηθισμένη αιτία για την αποτυχία του μοσχεύματος του προσθίου χιαστού είναι τραυματική ιδιαίτερα όταν ο ασθενής δεν έχει κάνει σωστά την αποθεραπεία του και μπαίνεις σε αγωνιστικό χώρο πιο νωρίς από ότι έπρεπε. Η δεύτερη πιο συχνή αιτία είναι η εσφαλμένη τοποθέτηση των οστικών σηράγγων κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Η λάθος τοποθέτηση των σηράγγων μπορούν να οδηγήσουν σε συνεχόμενη χαλαρότητα και στροφική αστάθεια, ελαττωμένο εύρος κίνησης και τελικά αυξημένο κίνδυνο ρήξης προσθίου χιαστού. Γι’ αυτό και μελέτες έχουν επανειλημμένως δείξει πολύ καλύτερα κλινικά αποτελέσματα όταν το χειρουργείο γίνεται από έναν εξειδικευμένο ορθοπαιδικό στις αθλητικές κακώσεις.
Μπορείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανακατασκευή του προσθίου χιαστού, τι να περιμένετε μετά την εγχείρηση, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, ποιος και πότε θα πρέπει να υποβληθεί σε ανακατασκευή του προσθίου χιαστού, εάν μπορεί να επισκευαστεί ο πρόσθιος χιαστός και η διαφορά με την ανακατασκευή, οι διάφορες επιπλοκές που μπορεί να συμβούν, η σημασία της αποκατάστασης και πως πρέπει να γίνει, φάσεις επούλωσης του μοσχεύματος πρόσθιου χιαστού και η επίπτωση στην αποκατάσταση, ποιος είναι ο κίνδυνος αποτυχίας του πρόσθιου χιαστού και για το πότε μπορεί ο ασθενής να επιστρέψει στον αθλητισμό.
*Dr Αντώνης Α Θεοδωρίδης
MBBS, BSc, MRCS, MSc, CCT(UK), FRCS(Tr&Orth)
Διευθυντής Ορθοπαιδικός και Τραυματολόγος
Ειδικός στα Γόνατα και στις Αθλητικές Κακώσεις
Ειδικευθείς και Μετεκπαιδευθείς στο Ηνωμένο Βασίλειο
Imperial College, London
Μαρούσι, Αθήνα
6940869069
