Ο Φλεβάρης κι αν φλεσβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει! Καλό μήνα να έχουμε!
Ο Φεβρουάριος ή Φλεβάρης είναι ο δεύτερος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο. Έχει 28 ημέρες, ενώ όταν το έτος είναι δίσεκτο έχει 29.
Ο Φεβρουάριος λέγεται και Φλεβάρης. Το μήνα αυτό αναβλύζουν τα πολλά νερά και γι’ αυτό λέγεται η παροιμία “Φλεβάρης, φλέβες μ’ άνοιξες”.
Ο Φεβρουάριος σύμφωνα με το λαογράφο ετυμολόγο σημαίνει πρησμένη φλέβα και τούτο επειδή κατά το μήνα αυτόν πρήζονται, γεμίζουν με νερό οι φλέβες της γης. Τον Φλεβάρη ο λαός ονόμασε και Κουτσοφλέβαρο, γιατί κατά την παράδοση ο Μάρτης δανείστηκε απ’ αυτόν δυο ημέρες και στο διάστημα των δυο ημερών “πάγωσε τη γριά”. Είναι γνωστή και η παροιμία “Ο Κουτσοφλέβαρος έβαλε τη γριά στο χαράκωμα από κάτω”.
“Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλνάει”. Με άλλα λόγια, προκαλεί πολλούς θανάτους εξαιτίας του κρύου και των βροχών, αλλά και των μεταβολών στο κλίμα. Αλλά, παρά την αγριάδα του αυτή, ο Φεβρουάριος είναι ο πρόδρομος της καλοκαιρίας: Σχετικό είναι το τετράστιχο “Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει. Μα αν δώσει και θυμώσει μεσ’ το χιόνι θα μας χώσει.” Ο Φεβρουάριος λέγεται και “μικρός μήνας” ή “Κουτσοφλέβαρος”.
Από την κατάσταση του καιρού κατά τις 3 πρώτες ημέρες του μήνα μαντεύονται τα περί κακοκαιρίας ή καλοκαιρίας ολόκληρο το μήνα. Την 2α Φεβρουαρίου γιορτάζεται η Υπαπαντή του Χριστού και σε πολλά μέρη πιστεύουν ότι ο καιρός της ημέρας αυτής προαιωνίζει τον καιρό που θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες. Την 1η Φεβρουαρίου γιορτάζει ο Άγιος Τρύφωνας που θεωρείται φύλακας των αμπέλων και προστάτης των αγρών. Γι’ αυτό στη Σιάτιστα οι αμπελουργοί τελούν θεία λειτουργία.
Στις εικόνες του ο Άγιος Τρύφωνας έχει κλαδευτήρι στο χέρι. Στις 3 Φεβρουαρίου είναι η γιορτή του Αγίου Συμεώνος και γιορτάζεται πάρα πολύ από τις έγκυες γυναίκες, οι οποίες δεν κάνουν καμιά εργασία, γιατί φοβούνται να μη γεννηθεί το παιδί σημαδεμένο. Στις 10 Φεβρουαρίου γιορτάζεται η γιορτή του Αγίου Χαραλάμπους. Στη Σιάτιστα την ημέρα αυτή γιορτάζει το εξωκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους που είναι κτισμένο μαζί με τον Προφήτη Ηλία. Είναι μια παλιά εκκλησία που κτίστηκε το 1701. Στο νότιο τοίχο του γυναικωνίτη, σειρά Ελλήνων Φιλοσόφων, όπως του Αριστοτέλη, Πλάτωνα, Θουκυδίδη, Σόλωνος, Πλουτάρχου και Σίβυλλα.
“Σίββυλες” ήταν προφήτιδες που προφήτευαν μελλοντικά γεγονότα, κατεχόμενες υπό θεϊκού Πνεύματος. Στο περίβολο του Προφήτη Ηλία της Σιάτιστας τάφηκε το 1746 ο Σιατιστινός Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης και Πατριάρχης Αχριδών και Πρεσπών Ζωσιμάς. Ο ίδιος χρημάτισε αρχιεπίσκοπος Σισανίου και Σιατίστης και δύο φορές Αρχιεπίσκοπος Αχρίδας (1695 – 1699), (1707 – 1709). Ο Ζώσιμας μετέφερε την έδρα της Μητροπόλεως από το Σισάνι στη Σιάτιστα. Στις 11 Φεβρουαρίου γιορτάζεται ο Άγιος Βλάσιος. Στις 23 Φεβρουαρίου είναι η γιορτή του Αγίου Πολυκάρπου, όπου κατά την ημέρα αυτή “κλαδεύουν τις κληματαριές, για να κάνουν πολλά σταφύλια”.
Όταν ο Φεβρουάριος τραβάει 29 ημέρες, όπως φέτος, γιορτάζεται την ημέρα αυτή η γιορτή του Κασσιανού Οσίου του Ρωμαίου. Είναι ο μόνος Άγιος που αφιερώνεται μια ημέρα γι’ αυτόν όχι κάθε χρόνο, αλλά κάθε τέσσερα. Σχετικά με την εξαίρεση αυτή, στη χορεία των Αγίων υπάρχει ένα πολύ χαριτωμένο παραμύθι που το περιλαμβάνει ο λαογράφος Παρασκευάς Μηλιόπουλος στο βιβλίο του “Ο Κότσυφας ο Κυρ Κώστας και άλλα Μακεδονικά” και που σε ελεύθερη αφήγηση είναι “Ο Άγιος Κασσιανός ξάπλωνε όπου υπήρχε σκιά και γάργαρο νερό στον παράδεισο.
Οι άλλοι άγιοι δεν τον ενοχλούσαν, τον έβλεπαν και χαμογελούσαν καλόκαρδα. Νόμιζε κανένας ότι ο παράδεισος ήταν φτιαγμένος γι’ αυτόν. Είχε όμως ένα παράπονο που πίεζε την καρδιά του. Δεν μπορούσε να ανεχθεί το γεγονός ότι η Εκκλησία και οι άνθρωποι στη γη τον τιμούσαν μόνο κάθε τέσσερα χρόνια. Θυμούνταν το μαρτύριό του και τις θυσίες του στη γη και ένοιωθε μια απέραντη πίκρα.
Γι’ αυτό πήγε να διαμαρτυρηθεί στον πανάγαθο θεό. Είπε ότι υπέφερε και μαρτύρησε για την πίστη του Χριστού και ότι αφού ταπείνωσε τον Σατανά κανένας δεν τον σκέφτηκε παρά τον παραπέταξαν να γιορτάζει μόνο μια φορά κάθε τέσσερα χρόνια. Διαμαρτυρήθηκε μάλιστα επειδή δώρα και τάματα έφταναν κάθε ημέρα στον Αϊ Γιώργη, τον Αϊ Νικόλα και τον Αϊ Δημήτρη, ενώ σ’ αυτόν δεν έφεραν τίποτα. Τότε ο Θεός κάλεσε έναν άγγελο και του είπε να φέρει τους τρεις αγίους μπροστά του.
Πέταξε ο άγγελος πάνω από τα πέλαγα και έφερε τον Άγιο Νικόλαο. Πέταξε πάνω από τα βουνά και κάλεσε τον Αϊ Δημήτρη. Πέταξε στη συνέχεια πάνω από κάμπους και κάλεσε τον Αϊ Γιώργη. Και ο Θεός τούς ρώτησε έναν έναν. Πού ήσουνα Νικόλαε; Στη θάλασσα Άγιε Πατέρα, απάντησε, και πάλευα με τα κύματα για να σώσω κάποιους που πνίγονταν. Εσύ Γεώργιε; Ρώτησε ο Θεός. Πάνω στα βουνά, Αθάνατε, και βοηθούσα τους Έλληνες να κερδίσουν μια δύσκολη μάχη. Εσύ Δημήτριε; Φύλαγα τη Θεσ/νίκη, υπερένδοξε.
Και τότε στράφηκε ο Θεός στον Άγιο Κασσιανό. Βλέπεις τώρα γιατί αυτούς τους τιμάει ο κόσμος; Γιατί δουλεύουν Κασσιανέ, δουλεύουν και δεν ξαπλώνουν.
Γεώργιος Μ. Μπόντας – Λαογράφος
