3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΗ – ΓΙΩΡΓΗ ΤΟΥ ΜΕΘΥΣΤΗ Ή ΤΟΥ ΣΠΟΡΙΑΡΗ

ΝΟΕΜΒΡΗΣ! Ο βασικός προάγγελος του χειμώνα που έρχεται. Ο λαός, στο μήνα αυτόν, σύμφωνα με τις αγροτικές εργασίες και τις γιορτές του, του έχει δώσει πολλά ονόματα. Τον είπε, λοιπόν, Βροχάρη,(για τις πολλές βροχές του), Νιαστή (για τα τελευταία νεάσματα ή υνάσματα, δηλ. οργώματα), Παχνιστή, για το κλείσιμο των ζώων στο παχνί, Χαμένο, αφού η μέρα μικραίνει, χάνει συνεχώς και η νύχτα μεγαλώνει, Αϊστράτηγο και Αϊταξιάρχη, απ’ τη γιορτή των Αγίων Ταξιαρχών, στις 8 του μήνα, Αϊφιλιππιάτη, απ’τη γιορτή του Αγίου Φίλιππα, στις 14, Μεσοσπορίτη κι Αποσπορίτη, απ’ τη γιορτή της Παναγιάς της Μεσοσπορίτισσας ή Αποσπορίτισσας και Πολυσπορίτισσας, στις 21, Αγιαντριά και Αντριά, απ’ τη γιορτή του Αγίου Αντρέα, την τελευταία του μέρα, στις 30 του μήνα.

Στις 3 Νοεμβρίου, η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Γεωργίου του Μεγαλομάρτυρος, και του Γεωργίου του νέου ιερομάρτυρος του Νεοπολίτου, γράφει το Ημερολόγιο.

Του Αη-Γιώργη του Μεθυστή ή του Μικρού και του Φτωχού, λέει ο λαός μας, για να τον διακρίνει από τον άλλο Άγιο, το μεγάλο, τον Τροπαιοφόρο και ως εκ τούτου, ο Αη-Γιώργης του Νοέμβρη θεωρείται ξεχασμένος μπροστά στην επιβλητική μορφή του Αη-Γιώργη του Απριλιού.

Τον είπαν, λοιπόν, Μεθυστή, επειδή αυτή την περίοδο ανοίγουν και δοκιμάζουν τα καινούρια κρασιά και το άνοιγμα των βαρελιών ήταν πάντα απ’ την αρχαιότητα μια σπουδαία γιορτή για το λαό.

Στην αρχαία Αθήνα, στις αρχές της άνοιξης, γιόρταζαν τη γιορτή των Ανθεστηρίων και άνοιγαν τα πιθάρια με το νέο κρασί, εξ ου και το όνομα της γιορτής Πιθοίγια, δηλ. άνοιγμα των πιθαριών. Κι ήταν όλες οι μέρες της γιορτής αυτής, μέρες χαράς και οινοποσίας και σπονδών για τους Αθηναίους προς το θεό Διόνυσο.

Στη σημερινή εποχή, ο Άγιος Γεώργιος του Νοεμβρίου, που απ’ το λαό θεωρείται «μικρότερος» απ’ αυτόν του Απριλίου, τιμάται σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας, όπου τηρείται και το έθιμο να κουβαλούν οι προσκυνητές στην εκκλησία φαγητό και κρασί και μετά το πέρας της θείας λειτουργίας να γιορτάζουν και να τιμούν τον Άγιο τρώγοντας και πίνοντας απ’ το καινούριο κρασί της χρονιάς, που ο ίδιος έχει ευλογήσει.

«Πάντα στις τρεις του Νοεμβριού και τσ’ εικοστρείς τ’ Απρίλη, πανηγυράκι γίνεται στου Αη-Γιωργιού τη χάρη», λένε στην Κρήτη, που τηρούν το έθιμο.

Προστάτης των βοσκών ο «μεγάλος Άγιος» και των ανοιγμένων βαρελιών ο «μικρός» και τιμούνται και οι δυο κατά πώς τους πρέπει, τόσο από τους ντόπιους, όσο και από τους ξένους που παραβρίσκονται εκεί αυτή τη μέρα της γιορτής τους και γεύονται τα κεράσματα.

Οι δυο γιορτές του Αη – Γιώργη, είναι ορόσημο εποχικό, ( έναρξη χειμώνα και καλοκαιριού αντίστοιχα) για τους αγρότες και για τους βοσκούς, όπως άλλωστε και η γιορτή του Αγίου Δημητρίου, που συμπίπτει αυτές τις μέρες. «Σκορποφαμελίτης» ο Άγιος Γεώργιος, αφού η γιορτή του σημάδευε παλιά την έναρξη του καλοκαιριού, οπότε τα «ισνάφια» δηλ. οι συντεχνίες των μαστόρων ξεκινούσαν για τις δουλειές τους σε άλλες πόλεις και χωριά και τότε αυτό θεωρούνταν ξενιτεμός, αφού δεν ήταν εύκολες οι μετακινήσεις και τα ταξίδια. Άγιος που μάζευε την οικογένεια ο Άγιος Δημήτριος, που η γιορτή του σημάδευε την έναρξη του χειμώνα, οπότε και σταματούσαν οι δουλειές των μαστόρων.

Οι οινοπαραγωγοί στην Πάρο και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων, όπως και όλοι οι γεωργοί στην Κάρπαθο, στις 3 του Νοέμβρη, οργανώνουν παραδοσιακές γιορτές και αναβιώνουν έθιμα, που έχουν τις ρίζες τους στις διονυσιακές γιορτές και στα βυζαντινά χρόνια.

Σε άλλες αμπελοπαραγωγικές περιοχές της πατρίδας μας, ήταν υποχρέωση όλων των αμπελουργών, αυτή τη μέρα να ανοίξουν τα βαρέλια με το καινούριο κρασί και σ’ αυτή τη διαδικασία συμμετείχαν πολλοί οινοποιοί, που δοκίμαζαν τη νέα παραγωγή, εκτιμώντας έτσι την ποιότητα του οίνου, με τη συνοδεία πάντα φαγητού και μουσικής

Κι ήταν αυτή η τελετουργία μια σύνδεση του ιερού και του θείου με των ανθρώπων τις συνήθειες, αφού άλλωστε το κρασί από παλιά ήταν ένα απ’ τα βασικότερα είδη διατροφής του λαού μας: « Πρώτα θεμέλια του σπιτιού, ψωμί, κρασί και λάδι!».

Το κρασί το έχουν υμνήσει πολλοί ποιητές και συγγραφείς, από τις κωμωδίες του Αριστοφάνη στην αρχαιότητα, ως και τη σημερινή εποχή.

Ένα είδος κρασιού στην αρχαιότητα, που μάλιστα, είχε την επωνυμία «αριούσιος οίνος», το χρησιμοποιούσαν για σκοπούς θεραπευτικούς, ενώ ξακουστά υπήρξαν τα χιώτικα και τα σαμιώτικα κρασιά, που στα βυζαντινά χρόνια ήταν περιζήτητα στα αυτοκρατορικά τραπέζια: «χίος και σαμιώτικος οίνος ως κράτιστος!».

Η δεύτερη προσωνυμία του Αγίου Γεωργίου του Νοέμβρη, είναι Σποριάρης, επειδή πάλι αυτές τις μέρες η σπορά πλησιάζει στο τέλος της.

Οι Ρόδιοι, την ημέρα της γιορτής του, βγαίνουν στους αγρούς για σπορά. Από το πρωί οι νοικοκυρές έχουν θυμιατίσει το σπόρο του σταριού και μαζί μ’ αυτόν βάζουν κι ένα σκόρδο, ένα κρεμμύδι, ένα καρύδι, σουσάμι κι ένα ρόδι, που το τρώνε οι γεωργοί σαν αποσπείρουν λέγοντας: «Όσα κλωνιά, τόσα καλά!».

Στην Κύπρο, ο Αη-Γιώργης, ονομάζεται Σπόρος, και τιμάται με ζωοπανήγυρη και με λιτανεία, όπου τον παρακαλούν να βρέξει για τα οργώματα και για το χορτάρι, την τροφή των ζωντανών.

Νοεμβρίου τρεις, λοιπόν! Αναμφισβήτητα η κατ’ εξοχήν γιορτή του κρασιού και της σποράς!