«Αισιοδοξία για τις μελλοντικές βροχοπτώσεις στην περιοχή της Μεσαράς, Νομού Ηρακλείου, Κρήτης, παρά την παρατεταμένη ανομβρία»
του Θωμά Παπαλάσκαρη*
Αισιοδοξία προκύπτει από στατιστική ανάλυση των δεδομένων των παρελθόντων συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, που προέρχονται από τον μετεωρολογικό σταθμό στις θέση με συντεταγμένες «35.03007°N/24.83459°E», με την κωδική ονομασία «Μοίρες-(Πετροκεφάλι_LG12)» [1], της περιοχής της Μεσαράς, ο οποίος ελέγχεται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)» και παρέχει μετεωρολογικά δεδομένα από τον Ιούλη του έτους 2009 μέχρι και σήμερα, και επιπρόσθετα στην θέση με συντεταγμένες του συστήματος συντεταγμένων, «WGS’84», «35.070458484829366°N/24.787991761786113°E», στο «Τυμπάκι», επίσης της περιοχής της Μεσαράς, του οποίου ιδιοκτήτης, επιβλέποντας και διαχειριστής είναι (διά μέσου και της ιστοσελίδας «Καιρών Κρήτες» («CretaWeaher.gr»)», ο κ. Κωνσταντίνος Κουκουλάκης [2], αλλά και από το υδρολογικό προγνωστικό μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο που καταρτίσθηκε με βάση τα προαναφερθέντα δεδομένα, για τις ποσότητες των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων όσον αφορά τους υπόλοιπους μήνες του έτους 2021 αλλά και το έτος 2022.
Τα δεδομένα των βροχοπτώσεων, και των δύο μετεωρολογικών σταθμών, αναλύθηκαν στατιστικά από τον Θωμά Παπαλάσκαρη, MSc. Πολιτικό/Υδρολόγο Μηχανικό, Υποψήφιο Διδάκτορα του Τομέα Υδραυλικών Έργων, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, της Πολυτεχνικής Σχολής, του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950 η άρδευση στη Μεσαρά γίνονταν μόνο με επιφανειακά νερά και οι καλλιέργειες είχαν προσαρμοσθεί σε αυτή την πραγματικότητα. Οι καλλιέργειες που κυριαρχούσαν ήταν σιτηρά και ξηρικές ελιές και αμπέλια. Μόνο όπου υπήρχαν επιφανειακά νερά γίνονταν το καλοκαίρι καλλιέργειες κηπευτικών. Γι’ αυτό και παλαιότερα ο κάμπος της Μεσαράς όπως ήταν ορατός από ψηλά ήταν κίτρινος το καλοκαίρι. Σήμερα είναι καταπράσινος από αρδευόμενες καλλιέργειες κυρίως ελιάς. Η αλλαγή άρχισε την δεκαετία του 1950 στην αρχή με ιδιωτική πρωτοβουλία και παράλληλα άρχισαν τo 1951 και οι πρώτες έρευνες από την αγγλική ADSKO για υπόγεια νερά. Ουσιαστική υδρολογική έρευνα έγινε από το πρόγραμμα ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών «U.N.D.P. (United Nations Development Programme)» των ετών 1967–1971. Τα στοιχεία υπέστησαν επεξεργασία και ανάλυση και το 1972 από τον οργάνωση τροφίμων και γεωργίας τον «F.A.O. (Food and Agriculture Organization of United Nations)» εκπονήθηκε μια μελέτη-πρόταση για την άρδευση της περιοχής τόσο από υπόγεια όσο και από επιφανειακά νερά. Με την άρδευση της περιοχής ακολούθησε μια αναδιάρθρωση των καλλιεργειών η οποία έφερε και μια σχετική βελτίωση στο εισόδημα των αγροτών. Ανάμεσα στα έργα που προτάθηκαν, εκτός από τις γεωτρήσεις, ήταν το φράγμα στο Δεμάτι και το φράγμα της Πλακιώτισας για την ανατολική Μεσαρά, το φράγμα Φανερωμένης, και το φράγμα με εκτροπή προς τη Μεσαρά του Πλατύ ποταμού στη δυτική Μεσαρά. Έχουν περάσει 45 και πλέον χρόνια και το μόνο που ολοκληρώθηκε πριν μερικά χρόνια ήταν το φράγμα της Φανερωμένης. Μετά από τις μελέτες και τις παρεμβάσεις που έγιναν αρχές της δεκαετίας του 1970 η εκμετάλλευση του νερού στη Μεσαρά δεν γίνεται, ενδεχόμενα, με κάποιο κεντρικό σχεδιασμό αλλά ουσιαστικά καταβλήθηκε προσπάθεια, ενδεχόμενα, μόνο ευκαιριακά να λυθεί το πρόβλημα [3].
Η χαμηλότερη και η μεγαλύτερη συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις που παρατηρήθηκαν, μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τα ιστορικά μετεωρολογικά στοιχεία, στον μετεωρολογικό σταθμό των «Μοιρών (Πετροκεφαλίου_LG12)», μέχρι σήμερα είναι 181,60 χιλιοστόμετρα (κατά το ημερολογιακό έτος 2016) και 660,60 χιλιοστόμετρα (κατά το ημερολογιακό έτος 2015), αντίστοιχα, ενώ ο ετήσιος μέσος όρος μεταξύ των ημερολογιακών ετών 2010 και 2020 είναι 433,37 χιλιοστόμετρα, άρα την πιο βροχερή («υγρή») χρονιά ακολούθησε η πιο άνυδρη («ξερή») ημερολογιακή χρονιά.
Για την κατάρτιση του υδρολογικού μαθηματικού/στατιστικού μοντέλου, όσον αφορά τον μετεωρολογικό σταθμό των «Μοιρών (Πετροκεφαλίου_LG12)», χρησιμοποιήθηκε το χρονικό διάστημα από και τον μήνα Ιούλη του έτους 2009, μέχρι και τον μήνα Ιούνη του έτους 2021.
Σύμφωνα με το υδρολογικό μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο που καταρτίσθηκε, σύμφωνα με τα ιστορικά μετεωρολογικά στοιχεία, προερχόμενα από τον μετεωρολογικό σταθμό των «Μοιρών (Πετροκεφαλίου_LG12)», αναμένεται συνολική ετήσια βροχόπτωση ίση με 577,79 χιλιοστόμετρα για το ημερολογιακό έτος 2021 και 593,19 χιλιοστόμετρα για το ημερολογιακό έτος 2022 αντίστοιχα, δηλαδή και για τις δύο χρονιές, αναμένονται συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις, μεγαλύτερες από τον μέσο όρο των συνολικών ετήσιων βροχοπτώσεων της προηγούμενης ενδεκαετίας (2010-2020).
Εικόνα 1. Συνολικές μηνιαίες βροχοπτώσεις για τον μετεωρολογικό σταθμό των «Μοιρών (Πετροκεφαλίου_LG12)», (με «γαλάζια» και «πράσινη» απόχρωση συμβολίζονται αντίστοιχα οι πραγματικές και οι προβλεφθείσες συνολικές μηνιαίες βροχοπτώσεις μέχρι και τον μήνα Ιούνη του έτους 2022, ενώ με την διακεκομμένη ευθεία κεκλιμένη γραμμή, με ξεκάθαρα ανοδική κατεύθυνση/πορεία, συμβολίζεται η μελλοντική τάση των υψών των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων).
Η χαμηλότερη και η μεγαλύτερη συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις που παρατηρήθηκαν, μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τα ιστορικά μετεωρολογικά στοιχεία, στον μετεωρολογικό σταθμό του «Τυμπακίου_(Ι.Μ.Σ.)», μέχρι σήμερα είναι 231,40 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το ημερολογιακό έτος 2016) και 734,00 χιλιοστόμετρα (συγκεκριμένα κατά το ημερολογιακό έτος 2019), αντίστοιχα, ενώ ο ετήσιος μέσος όρος μεταξύ των ημερολογιακών ετών 2016 και 2020 είναι 431,48 χιλιοστόμετρα.
Για την κατάρτιση του υδρολογικού μαθηματικού/στατιστικού μοντέλου, όσον αφορά τον μετεωρολογικό σταθμό του «Τυμπακίου_(Ι.Μ.Σ.)», χρησιμοποιήθηκε το χρονικό διάστημα από και τον μήνα Νοέμβρη του έτους 2015, μέχρι και τον μήνα Οκτώβριο του έτους 2021.
Σύμφωνα με το υδρολογικό μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο που καταρτίσθηκε, σύμφωνα με τα ιστορικά μετεωρολογικά στοιχεία, προερχόμενα από τον μετεωρολογικό σταθμό του «Τυμπακίου_(Ι.Μ.Σ.)», αναμένεται συνολική ετήσια βροχόπτωση ίση με 550,62 χιλιοστόμετρα για το ημερολογιακό έτος 2021 και 598,07 χιλιοστόμετρα για το ημερολογιακό έτος 2022 αντίστοιχα, δηλαδή και για τις δύο χρονιές, αναμένονται συνολικές ετήσιες βροχοπτώσεις, μεγαλύτερες από τον μέσο όρο των συνολικών ετήσιων βροχοπτώσεων της προηγούμενης εξαετίας (2015-2020).
Εικόνα 2. Συνολικές μηνιαίες βροχοπτώσεις για τον μετεωρολογικό σταθμό των «Τυμπακίου_(Ι.Μ.Σ.)», (με «γαλάζια» και «πράσινη» απόχρωση συμβολίζονται αντίστοιχα οι πραγματικές και οι προβλεφθείσες συνολικές μηνιαίες βροχοπτώσεις μέχρι και τον μήνα Ιούνη του έτους 2022, ενώ με την διακεκομμένη ευθεία κεκλιμένη γραμμή, με ξεκάθαρα ανοδική κατεύθυνση/πορεία, συμβολίζεται η μελλοντική τάση των υψών των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων).
Στο παρακάτω στιγμιότυπο του χάρτη της Κρήτης, με την βοήθεια του ιστότοπου «Google Earth», απεικονίζονται οι θέσεις, (με κίτρινες «πινέζες»), στις οποίες βρίσκονται οι δύο μετεωρολογικοί σταθμοί, (στο επάνω και αριστερά μέρος ο ιδιωτικός μετεωρολογικός σταθμός «Τυμπακίου» και στο κάτω δεξιά μέρος ο μετεωρολογικός σταθμός «Μοιρών/Πετροκεφαλίου/LG12» ο οποίος ελέγχεται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)».
Εικόνα 3. Οι θέσεις των μετεωρολογικών σταθμών «Τυμπακίου» («Ιδιωτικός Μετεωρολογικός Σταθμός») και «Μοιρών/Πετροκεφαλίου»/(«LG12») («Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών»), Δήμου Φαιστού, Ηρακλείου», (επισημασμένοι με κίτρινες «πινέζες»), («Google Earth»).
Το υδρολογικό προγνωστικό πολλαπλασιαστικό μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο αποσύνθεσης (υδρολογικών) χρονικών σειρών που καταρτίσθηκε με βάση τα παρελθόντα συνολικά μηνιαία ύψη βροχοπτώσεων, στηρίζεται, ως επί το πλείστον, στην θεωρία του υπολογισμού των μετακινούμενων μέσων όρων των πραγματικών συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, στον υπολογισμό των λόγων των πραγματικών συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων προς τους αντίστοιχους μετακινούμενους μέσους όρους των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, στον υπολογισμό των μη προσαρμοσμένων και των προσαρμοσμένων εποχικών δεικτών για κάθε μήνα για όλο το χρονικό φάσμα μελέτης, στον υπολογισμό της εποχιακά προσαρμοσμένης χρονικής σειράς των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, στον υπολογισμό της γραμμής τάσης του υδρολογικού, προγνωστικού μαθηματικού/στατιστικού μοντέλου έπειτα από την διενέργεια παλινδρόμησης μεταξύ της προσαρμοσμένης εποχιακά υδρολογικής χρονικής σειράς και της αντίστοιχης χρονικής περιόδου των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, και, τέλος, στον υπολογισμό των εποχικά προσαρμοσμένων, μελλοντικών συνολικών μηνιαίων τιμών υψών βροχόπτωσης.
Σε μελλοντικό χρόνο θα δημιουργηθούν, με στοχαστικές διαδικασίες, όπως π.χ. συναρτήσεις κατανομών πιθανοτήτων («probability distribution functions»), ανόρυξη δεδομένων («data mining»), μηχανική εκμάθηση («machine learning») κλπ., τεχνητά δεδομένα συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, πλέον της εκατονταετίας, και συγκεκριμένα από το έτος 1900 έτσι ώστε να μελετηθεί η πορεία των χαρακτηριστικών των ποσοτήτων των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων σε ευρύτερο βάθος χρόνου.
Οι στατιστικές αναλύσεις των δεδομένων των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων των μετεωρολογικών σταθμών «Μοιρών (Πετροκεφαλίου_LG12)» και «Τυμπακίου» θα πραγματοποιούνται συχνά, (κάθε τέλος του μήνα), έτσι ώστε το προγνωστικό υδρολογικό μαθηματικό/στατιστικό μοντέλο να επικαιροποιείται συνεχώς χρονικά και να δημιουργηθεί μία αξιόπιστη και συνεχής, (σε μηνιαία βάση), υδρολογική χρονική σειρά δεδομένων των συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων στην περιοχή της Μεσαράς, Νομού Ηρακλείου, Κρήτης, με σκοπό την πρόβλεψη μελλοντικών τιμών ποσοτήτων συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, προερχόμενων από τις συγκεκριμένες θέσεις μετρήσεων με την χρήση του συγκεκριμένου αλλά και διάφορων άλλων προγνωστικών υδρολογικών μαθηματικών/στατιστικών μοντέλων.
Η παραπάνω στατιστική ανάλυση αποτελεί μέρος μίας σειράς αναλύσεων που πρόκειται να ακολουθήσουν, τόσο όσον αφορά τους συγκεκριμένους μετεωρολογικούς σταθμούς, όσο και σε άλλους μετεωρολογικούς σταθμούς της περιοχής της Μεσαράς («Σίβα», «Λέντας», «Πλώρα», «Γόρτυνα», «Βαγιωνιά») οι οποίοι ελέγχονται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)», αλλά και της ευρύτερης περιοχής Κρήτης όπως τους ιδιωτικούς μετεωρολογικούς σταθμούς που βρίσκονται στην «Γέργερη», στον «Ζαρό», στο «Μεσοχωριό» και στο «Βενεράτο», όσο συχνότερα είναι δυνατόν (σε μηνιαία κυρίως βάση), αποκλειστικά με ίδια οικονομικά και άλλα μέσα, αφιλοκερδώς, χωρίς καμία είτε υλική είτε κάθε άλλου είδους υποστήριξη και οικονομική απολαβή, χρησιμοποιώντας ελεύθερο χρόνο, (απογεύματα, Σαββατοκύριακα και επίσημες αργίες).
Το σύνολο των αποτελεσμάτων των στατιστικών αναλύσεων των παρελθόντων, παρόντων και μελλοντικών συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, ενδεχόμενα, θα χρησιμοποιηθούν, από τις αρμόδιες αρχές, μελλοντικά και θα βοηθήσουν, ενδεχόμενα, για τις μελέτες υδραυλικών έργων στην περιοχή της Μεσαράς, (π.χ. συστήματα φραγμάτων και ταμιευτήρων υδροσυλλογής και αποθήκευσης νερού για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης και άρδευσης της ευρύτερης περιοχής), και γενικότερα στην Κρήτη και αφιερώνονται ιδιαίτερα στους κατοίκους του Τυμπακίου και των Μοιρών του Δήμου Φαιστού, Νομού Ηρακλείου, Κρήτης, αλλά και της συνολικής ευρύτερης περιοχής της Μεσαράς, Νομού Ηρακλείου, και γενικότερα στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Κρήτης.
Στο παρακάτω στιγμιότυπο του χάρτη της Κρήτης, με την βοήθεια του ιστότοπου «meteo.gr», απεικονίζονται οι θέσεις, (σημάνσεις μερών με αναφορά στην στιγμιαία ένδειξη της θερμοκρασίας), στις οποίες βρίσκονται οι έξι μετεωρολογικοί σταθμοί, οι οποίοι ελέγχονται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)», ενώ φιλοδοξία του Πολιτικού/Υδρολόγου Μηχανικού Θωμά Παπαλάσκαρη είναι να καταστεί ο πρώτος ερευνητής που θα καταρτίσει τον πληρέστερο χάρτη της Κρήτης με τις περισσότερες στατιστικές αναλύσεις βροχοπτώσεων διάφορων μετεωρολογικών σταθμών, σε πραγματικό χρόνο, συνοδευόμενων και με τις αντίστοιχες προβλέψεις μελλοντικών ποσοτήτων συνολικών μηνιαίων βροχοπτώσεων, όσον αφορά στην μέχρι τώρα υδρολογική ιστορία των βροχοπτώσεων του νησιού.
Εικόνα 4. Οι θέσεις των έξι μετεωρολογικών σταθμών της ευρύτερης περιοχής της Μεσαράς, (με τις στιγμιαίες ενδείξεις της θερμοκρασίας της 8/9/2021 – 22:10 μ.μ.), οι οποίοι ελέγχονται από το «Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών («Ε.Α.Α.»)», όπου επάνω αριστερά, εμφανίζεται η θέση του μετεωρολογικού σταθμού των «Μοιρών (Πετροκεφαλίου_LG12)» (με ένδειξη θερμοκρασίας ίση με 23,20ο), (meteo.gr).
Ο Πολιτικός/Υδρολόγος Μηχανικός Θωμάς Παπαλάσκαρης έχει κάνει παρόμοιες στατιστικές αναλύσεις και έχει αναπτύξει παρόμοια υδρολογικά/στατιστικά μοντέλα πρόγνωσης ποσοτήτων συνολικών ημερήσιων και μηνιαίων βροχοπτώσεων για τις βροχοπτώσεις τόσο από δέκα μετεωρολογικούς σταθμούς του Νομού Έβρου, της πόλης της Καβάλας (από όπου και κατάγεται) όσο και για τις βροχοπτώσεις του οικισμού των Καρυών Χίου (όπου έχει εργαστεί στο παρελθόν), οι οποίες ανακοινώθηκαν σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, όπως στο «2nd International Conference on Efficient & Sustainable Water Systems Management 2016» («2ο Διεθνές Συνέδριο Αποτελεσματικής & Αειφόρας Διαχείρισης Υδάτινων Συστημάτων 2016») το οποίο διενεργήθηκε σε συνεργασία του «Πανεπιστημίου Θεσσαλίας – Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών» και του «Πολυτεχνείου Κρήτης – Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών» και πραγματοποιήθηκε, («διά ζώσης»), στον Πλατανιά Χανίων τον Ιούνη του 2016, στο «15th World Congress on Environmental Science & Technology 2017» («15ο Διεθνές Συνέδριο Ππεριβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας 2017») το οποίο διενεργήθηκε από το «Πανεπιστήμιο Αιγαίου – Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών & Μηχανικών Περιβάλλοντος» και πραγματοποιήθηκε, («διά ζώσης»), στην Ρόδο τον Αύγουστο/Σεπτέμβρη του 2017 και στο «4th International Conference on Efficient & Sustainable Water Systems Management 2020 / Valuing the “Water-Carbon-Ecological” footprints of human activities» («4ο Διεθνές Συνέδριο Αποτελεσματικής & Αειφόρας Διαχείρισης Υδάτινων Συστημάτων 2020 / Αποτιμώντας τα “Water-Carbon-Ecological” αποτυπώματα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων») το οποίο διενεργήθηκε από το «Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών» και πραγματοποιήθηκε, (διαδικτυακά με τηλεδιάσκεψη), στον Βόλο τον Ιούνη του 2020 και επιπλέον δημοσιεύθηκαν σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά όπως το «Procedia Engineering» (του εκδοτικού οίκου «Elsevier») και το «» (του εκδοτικού οίκου «MDPI»).
Επιπρόσθετα, έχει πραγματοποιήσει μετρήσεις των ρυθμών των διερχόμενων παροχών των φυσικών ελεύθερων ροών του επιφανειακού νερού, μέχρι σήμερα, κατά την διάρκεια υδρολογικών ερευνών, στο «Φυσικό Ρέμα Βουρκόρεμα, Γρανίτη, Κάτω Νευροκοπίου, Δράμας», «Πηγές Ποταμού Αγγίτη Δράμας», «Ποταμό Νέστο Καβάλας-Ξάνθης», «Ποταμό Κόσυνθο Ξάνθης», «Χείμαρρο Κιμμερίων Ξάνθης», «Ποταμό Ζυγάκτη Δράμας-Καβάλας», «Φυσικό Χείμαρρο Λάκκο Μαριών, Θάσου, Καβάλας», «Φυσικό Ρέμα Παλαιάς Καβάλας, Καβάλας», «Αστικό Ρέμα Περιγιαλίου Καβάλας», «Πηγές Μάννας του Νερού, Λεκάνης, Καβάλας», «Αστικό Ρέμα Διασταύρωσης Οδών Ιοκάστης & Χρυσοστόμου Σμύρνης Καβάλας», «Χείμαρρο Παρθένη Χίου», «Αστικό Ρέμα Οδού Βουλγαροκτόνου, Ραψάνης, Καβάλας», «Ποταμό Βούλγαρη, Κεφαλόβρυσου Ελασσόνας, Λάρισας», «Πηγές Ποταμού Παλησκιώτη, Βερδικούσσας, Ελασσόνας, Λάρισας», «Φυσικό Ρέμα Κολυμπήθρας, Κόκκινου Νερού, Αγιάς, Λάρισας», στον «Ποταμό Ελασσονίτη, Ελασσόνας, Λάρισας», ενώ έχει διεξάγει στατιστικές αναλύσεις και μοντελοποίηση με προγνωστικές τιμές για το μέλλον για τις βροχοπτώσεις της Καβάλας, της Χρυσούπολης Καβάλας και των Μεταξάδων Έβρου [4], ενώ όσον αφορά, συγκεκριμένα στην Κρήτη, στον «Ποταμό Μουσέλα, Χανίων, Κρήτης», στο «Ρέμα Πηγών Αργυρούπολης, Ρεθύμνου, Κρήτης», στον «Ποταμό Πετρέ, Ρεθύμνου, Κρήτης», στον «Ποταμό Κουτσουλίτη, Δήμου Φαιστού, Ηρακλείου, Κρήτης» ο οποίος τροφοδοτεί τον ταμιευτήρα του «Τεχνητού Φράγματος Φανερωμένης, Δήμου Φαιστού, Νομού Ηρακλείου, Κρήτης», στον «Ποταμό Κουρταλιώτη, Δήμου Αγίου Βασιλείου, Νομού Ρεθύμνου, Κρήτης», στον «Ποταμό Ακουμιανό, Δήμου Αγίου Βασιλείου, Νομού Ρεθύμνου, Κρήτης» και στο «Ρέμα του Φαραγγιού Κοτσιφού, Δήμου Αγίου Βασιλείου, Νομού Ρεθύμνου, Κρήτης» [5].
Οι μέχρι τώρα επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, στην Αγγλική γλώσσα, του Θωμά Παπαλάσκαρη, μπορούν να βρεθούν στους παρακάτω διαδικτυακούς συνδέσμους:
i).«https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=XwAjaVgAAAAJ&view_op=list_works&gmla=AJsN-F5jWHFrhlwml-s4fV1yRsox1l8cEaZbOBXT7lcQuzuudmJQj-xsJkXDcwEnvubUfDyDNMyV4v9Szboh-8jxZlYn5KRVvoUhFID5UtnUkQvN7DBXddbyCYfAKxj4ABuvZbsbf_0l»,
ii).«https://www.researchgate.net/profile/Thomas-Papalaskaris/research»,
iii).« https://orcid.org/0000-0002-1698-6869».
Ευχαριστώ θερμά τον κ. Κωνσταντίνο Κουκουλάκη, ιδιοκτήτη, επιβλέποντα και διαχειριστή του μετεωρολογικού σταθμού του Τυμπακίου, Δήμου Φαιστού, Νομού Ηρακλείου, για την ευγενική χορήγηση των μετεωρολογικών δεδομένων του προαναφερθέντος μετεωρολογικού σταθμού «Τυμπακίου», και τον «Π.Ε. Γεωπόνο» κ. Κωνσταντίνο Κωνιωτάκη, κάτοικο Τυμπακίου, Δήμου Φαιστού, Νομού Ηρακλείου για τις πολύ χρήσιμες, γενικές πληροφορίες που μου έδωσε, χωρίς την καθοριστική βοήθεια των οποίων δεν θα ήταν δυνατή η συγγραφή του παρόντος άρθρου.
