Υποχρεωτική η αποτελεσματική απομάκρυνση των φαρμακευτικών ουσιών από τα αστικά λύματα σύμφωνα με νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής επιτροπής για την αναθεώρηση της Οδηγίας 91/271 για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο επεξεργασίας και διαχείρισης των αστικών λυμάτων. Μεταξύ άλλων, η πρόταση επεκτείνει την υποχρεωτική κατασκευή δικτύων και εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων από το όριο των 2.000 ισοδύναμων κατοίκων της ισχύουσας νομοθεσίας στο όριο των 1.000 ισοδύναμων κατοίκων. Επιπλέον, εισάγει τον δεσμευτικό στόχο της επίτευξης ενεργειακά ουδέτερων εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων σε επίπεδο κράτους έως το 2040. Αυτό προϋποθέτει την μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης στις εγκαταστάσεις και την μέγιστη αξιοποίηση του οργανικού φορτίου των λυμάτων για την παραγωγή βιοαερίου μέσω αναερόβιας βιολογικής επεξεργασίας. Πιθανόν, για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών να απαιτηθεί και η εγκατάσταση άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μονάδες όπως αιολική και ηλιακή.

Μια άλλη σημαντική αλλαγή που προτείνει η Ευρωπαϊκή επιτροπή αφορά την απαίτηση για τεταρτοβάθμια επεξεργασία των αστικών λυμάτων για πόλεις με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων έως το 2035 και η διερεύνηση πιθανών κινδύνων για πόλεις με πληθυσμό μεταξύ 10.000 και 100.000 κατοίκων έως το 2030 με σκοπό την εφαρμογή της και σε αυτούς μέχρι το 2040. Στόχος της τεταρτοβάθμιας επεξεργασίας είναι η απομάκρυνση διαφόρων μικρορύπων μεταξύ των οποίων κυρίως φαρμακευτικές ενώσεις όπως το αντιβιοτικό κλαρυθρομυκίνη, το αντικαταθλιπτικό σιταλοπράμη, το αντιυπερτασικό ιρβερσατάνη, το αντιεπιληπτικό καρβαμαζεπίνη και το αντιφλεγμονώδες διχλωφενάκη. Συνολικά η λίστα περιλαμβάνει 12 μικρορρύπους από τους οποίους θα πρέπει να επιλεγούν 6 για παρακολούθηση. Οι έξι επιλεγμένες ουσίες θα πρέπει να απομακρύνονται τουλάχιστον κατά 80% στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. Επιπρόσθετα, στην Ευρωπαϊκή οδηγία προτείνεται να εφαρμοστεί η αρχή του «ο ρυπαίνων πληρώνει». Συγκεκριμένα, οι παραγωγοί φαρμακευτικών και καλλυντικών προϊόντων θα υποχρεούνται να πληρώνουν για το κόστος της απομάκρυνσης μικρορύπων που προέρχονται από τα προϊόντα τους και καταλήγουν στα λύματα.

Προλαβαίνοντας την αναθεωρημένη οδηγία, το έργο Τ4Η: «Επιτόπια Διαχείριση Νοσοκομειακών Υγρών Αποβλήτων με Στόχο τη Βελτίωση της Απόδοσης των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων και της Αξιοποίησης των Εκροών» που είναι ενταγμένο στο Πρόγραμμα Συνεργασίας Interreg V-A “Ελλάδα – Κύπρος 2014-2020” και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και εθνικούς πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου, εγκατέστησε και λειτούργησε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ) καινοτόμα πιλοτική μονάδα τεταρτοβάθμιας επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων του Νοσοκομείου με σκοπό την απομάκρυνση των φαρμακευτικών ουσιών πριν αυτές καταλήξουν στην κεντρική μονάδα επεξεργασίας λυμάτων του Δήμου Ηρακλείου. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά καθώς πράγματι διαπιστώθηκε ότι είναι εφικτή η απομάκρυνση του συνόλου των φαρμακευτικών ουσιών σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%.

Το παρόν άρθρο πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ) στο πλαίσιο της πράξης με ακρωνύμιο Treatment for Hospitals «T4H» και με τίτλο πράξης: «Επιτόπια Διαχείριση Νοσοκομειακών Υγρών Αποβλήτων με Στόχο τη Βελτίωση της Απόδοσης των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων και της Αξιοποίησης των Εκροών», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Συνεργασίας Interreg V -A «Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020». Εταίροι της πράξης: Treatment for Hospitals “Τ4Η” είναι η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Ηρακλείου (ΔΕΥΑΗ), το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας (ΣΑΛ), το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ), το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο Νερού ΝΗΡΕΑΣ του Πανεπιστημίου Κύπρου και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.